श्रीधर कुलकर्णी 📕 लेखमाला 📚

🌈   इंद्रधनुष्य    🌈⛅ __________________🌈 इंद्रधनुष्य़ बघून फुलारून आला नाही असा माणूसच विरळा. ते वातावरणही फूलारून येण्यासारखंच असतं. शाळेत असताना *" तानापिहीनिपाजा *" हे नेहमी एेकण्यात येत असत.सुरूवातीला त्याचा अर्थ मला कळत नसे पण हळुहळु त्या शब्दाचा उलगडा झाला व ते शब्द म्हणजे इंद्रधनुष्याच्या रंगाचे संक्षिप्तकरण होते हे मला समजले..वातावरण ढगाळ असले व पाऊसाची रिमझिम सुरू झाली की, एक रंगबिरंगी पट्टा आकाशात येत असे.तो इतका सुंदर व मनमोहक असे . तो पट्टा म्हणजे जणु आकाशाने घातलेली फुलांची माळच वाटे व त्यातील रंगाने ते अधिकच खुलत असे.त्यातले रंग म्हणजे जीवनात जणु सौदर्य खुलवणारे असत व ते रंग इतके आकर्षक वाटे की,यापुढे सर्व फिक्के वाटे. तांबडा,नारंगी,पिवळा,हिरवा,निळा,पारवा ,जांभळा .. म्हणजेच तानापिहिनिपाजा ..या रंगाने मिळुन एक पट्टा निर्माण होत असे ..आकाशात तुषारीवर पडणाऱ्या सुर्यकिरणाच्या योगाने दिसणारी धनुष्याकृती  त्यालाच आपण इंद्रधनुष्य म्हणत असतो..प्रकाशकिरणांचे वक्रिभवन व परावर्तन या योगाने इंद्रधनुष्य पडत असते. शाळेत असताना याचे रंग लक्षात ठेवायचे खुप...

* चुकीचे प्रायश्चित * _____Shri______ सर्वात अवघड काय म्हणले तर आपण केलेल्या चुकीचे प्रायश्चित करणे.काही चुका मिटुन जातात पण काही चुका मिटता मिटत नाही.ते सतत आपल्या पाठिमागे असतात.कितीही सावरण्याचा प्रयत्न केला तरी ते सावरत नाही व ते आपण केलेल्या चुकीची पुनरावृत्ती होतच राहते.त्यामुळे प्रत्येकाने सारासार विचार करूनच पाऊल टाकावे. आपले एखादे पाऊल हे आपल्यासाठी व घरच्यांसाठी त्रासदायक ठरू शकते.एखादा चुकिचा निर्णय हा आयुष्यातला तापदायक ठरू शकतो व आपण कितीही सावरण्याचा प्रयत्न केला तर ते सावरत नाही. एखाद्या वेळेस सर्व सावरून व्यवस्थित चालते पण मतभेद असल्याने वादाला तोंड फुटल्याशिवाय राहात नाही.अशी चुक खुप वेदनादायी असते.त्यात आपणच नाही तर पुर्ण घरभार पिडले जाते व आपण फक्त पाहातच राहातो कारण आपण काहीच करू शकत नाही व असह्य होऊन ते सोसत राहातो. एक परिवार गुण्यागोविंदाने असते .. त्या परिवारात एकाचे लव्हमेरेज होते.घरच्यांचा विरोध,किंवा संमती पण मनात असंमती देऊन त्याला स्विकार केलेले असते पण वैचारिक मतभेद असल्याने वारंवार वादावाद होतच राहात असते.स्वभावात मुलकीचा फरक असतो.एक दिवस सुखाचा तर ...

* पाऊलवाट * ____________ लहाणपणी रानावनात फिरताना,रानात जाण्यासाठी एक-दोन फुटाची वाट असायची .त्या वाटेवर एकच माणुस चालेल एवढीचं जागा ..तरीही गर्दी नाही,आवाज नाही ,काही नाही फक्त मी आणि माझे सवंगडी धावायचे ,चालायचो मस्त फिरायचो..या झाडाच्या चिंचा झाल्या की त्या झाडापर्यत जाण्यासाठी या पाऊल वाटा खुप गमतीशीर वाटायच्या.मातीचे रस्ते ,भोवताली गवताची चादर तर कुठे झाडाझुडपांचा मेळा ,तर कधी भरल्या रानातून तर कधी उंच सखल शिवारातून पायी जाताना या वाटा तयार होतात. पहिल्यांदा जाणारा खाच खळग्यातून, अडथळ्यातून पार गेलेल्या असतो.अश्या वाटा नागमोडी सारखे त्याला झाडाच्या फांदीप्रमाणे मधी मधी फुटलेल्या वाटा खुपच मनमोहक वाटतात.पावसाळ्यातर या वाटेला   एक मोहक असे गवताची नक्षी येते व ती पाऊलवाट्याला अजुन रमणीय बनवते.मऊशीर मातीतून गेलेल्या पाऊलवाटेने अनवाणी चालताना वेगळीच मजा येते. पायाला माती गुदगुल्या करत असते. कधी ढेकळे पायाला शिवाशिवी करत असतात. ढेकळात खालीवर होणारे पाय थकवा जाणवू देत नाहीत. तिथल्या शुध्द हवेत मन कसे आनंदी व प्रसन्न होऊन जाते.रानातल्या पाऊलवाटा ह्या जणु रानावनाचे आभुषणच वाटतात.ख...

* जीवनात संयम हवा ?* ________Shri________ प्रत्येकाच्या जीवनात संयम हवाच.संयम ही यशाला शिखरावर नेऊन बसवते.घर असो की आॅफिस, वा शत्रु ..वार्तालाप करताना संयम हवा... आपण जे बोलतो ,वागतो,ते सर्व संयमित हवे.आयुष्यात संयमाला अनन्यसाधारण महत्वा आहे. जीवनात जर संयम नसेल तर क्रोध हा आपल्याला गिळंकृत करतो व आपण त्याचे गुलाम होतो,यासाठी रागावर संयम हवा.. नुसता रागावरच नाही तर खाण्यावर ,बोलण्यावर ,आचरणावर,पुजेत ,साधनेत संयम हवा... जर आपल्यात संयम असेल तर आपले जीवन सफल व यशस्वी होते.बोलताना आपण काय बोलतो ,कसे बोलतो,आपल्या बोलण्याने समोरील व्यक्ती नाराज नाही होणार याची काळजी घ्यावी .आपल्या बोलण्यात संयम असायला हवा.जर एखादा आपल्याला वाईट बोलत आहे . तर आपण त्या पातळीवर न जाता संयमाने त्या परिस्थितीला सामोरे गेले पाहिजे. म्हणुन हाव भाव, बोलण्यात संयम हवा.. संयमित जीवन हे मधासारखे असते..आपण जर संयमित असेल तर कोणतेही परिस्थिती आपण सहज हाताळु शकतो.संयम हा अनमोल दागिना आहे जो प्रत्येकात असतो फक्त आपल्या धैर्याने तो कार्यान्वित होतो. *संयम असेल मनी..तो बोलण्याचा धनी* आपले आचरण नेहमी संयमित असावे ...

प्रपंच व परमार्थ ____Shri_____ प्रपंच व परमार्थ हा दोन्हीही जीवनात केला पाहिजे .प्रत्येकाचे अनन्यसाधारण महत्व आहे.नुसता प्रपंच केला व परमार्थ नाही केला तर ते जीवन व्यर्थच आहे व नुसते परमार्थ करण्यात काहीच अर्थ नाही .जर ते समाजसेवेत उपयोगी नाही,धर्म,अर्थ, काम,मोक्ष हे साध्य झाले का पुरूषार्थ प्राप्ती होते व ती साधना मजबुत करायला कामी येते.प्रत्येक आश्रम हे महत्तपुर्ण असते.संन्यासआश्रमात गृहस्थाचे जीवन वर्ज्य आहे, पण गृहस्थाश्रमात संन्यास विरक्ती पण चालते म्हणजे संसाराची मोह ,माया ,लोभ हे दुर केले पाहीजे,संत एकनाथ महाराजांनी प्रपंच व परमार्थाची विलक्षण सांगड घालुन संसारामध्ये असतानाच परमार्थ कसा करावा याची उत्तम शिकवण दिली आहे.व प्रपंच करूनच परमार्थाकडे वळावे , गृहस्थाश्रमात राहुनच सेवा व भक्ती योग्य रूपाने होते.आधी प्रपंच नंतर परमार्थ हा रस्ताच ठेवाव व त्या रस्त्यावरच चालण्याचा प्रयत्न करावा. संत रामदासस्वामी यावर सुंदर विवरण करतात.. * आधी प्रपंच करावा नेटका । मग घ्यावे परमार्थ विवेका । येथे आळस करू नका । विवेकी हो । । १२ -१-१* *प्रपंच सांडून परमार्थ कराल।तेणे तुम्ही कष्टी व्हाल...

   मोक्ष व मुक्ती ____Shri____ मोक्ष वा मुक्ती .. एका नाण्याचे दोन पैलु ...मोक्ष म्हणजे काय .. आपला  आत्मा परब्रह्मात लीन होणे .. मुक्ती म्हणजे काय.. आपला आत्मा जन्ममरणाच्या या संसारबंधनातुन मुक्त होणे ..पण दोन्हीचे वर्णन व उद्देश्य एकच आहे की, या संसारबंधनातुन सुटका .. हे कसे मिळते व यासाठी काय करावे लागते हाही प्रश्न च आहे. द्रव्याचे योगाने मोक्ष प्राप्त होण्याची आशा नाही, अशी श्रुति आहे. तद्वत् कर्माच्या योगानेही मुक्ति मिळण्याची आशा नाही असे स्पष्ट श्रुति सांगत आहे. *श्रद्धा, भक्ति आणि ध्यानयोग हे मुक्त होऊ इच्छिणाराला मुक्तीचे उपाय आहेत, असे साक्षात वेदवाणी सांगते.* जो या उपायांवरच अवलंबून राहतो, त्याची अविद्येने कल्पिलेल्या देहबंधनापासून सुटका होते.  देहाची बंधने म्हणजे ,वासना, एकात जीव अडकणे ,त्याचा आत्मा कुठेतरी गुंतुन बसणे ही मुक्ती नाही,ज्याच्या सर्व इच्छा व वासना संपुष्टात आल्या आहेत.आत्म्याला मागे वळुन बघायची गरच उरत नाही ती मुक्ती होय .व आत्म्याची भक्ती ही पहब्रह्मलीन होते तेव्हा त्यास मोक्ष मिळतो.अंतर फक्त एका स्टेशनच आहे अर्थ एक असला तरी विश्लेषण ...

संस्काराची जपवणुक _______Shri________ संस्कार म्हणजे काय ? हा प्रश्नच पडला कसा काही कळेना पण सहजच मागील दिवसाची आठवण झाली..कसे संस्कार शिकवले जायचे..बसावे कसे,बोलावे कसे,खावे कसे,राहावे कसे हे सर्व संस्कारात शिकवले जायचे.व संध्या,शुभंकरोती प्रार्थना ह्याचेही उपक्रम चालायचे.उपक्रम म्हणजे नित्यक्रमच असायचे ते.जसे जसे युग सरकु लागले तसे यातील एकएक भाग बंद होत गेले व सर्व अॅडवांस होऊन बसले.मुलांना रात्री झोपताना मस्त परिकथा व छानछान गोष्टी सांगायचे ते पण आता जवळजवळ बंद होत चालले आहे. पण  पुर्ण संपले नाही तर काही ठिकाणी अजुनही हे नित्यक्रम चालु असतात.पण काही ठिकाणी ओढ कमी झालेली दिसते.प्रत्येकावर कामाचा बोझा एवढा वाढला आहे की,मुले ट्युशन मध्ये व्यस्त ,आईवडील कामात व्यस्त,तर आजीआजोबा कधी कामात... तर  आजकाल ते गावाकडेच असतात.मुलांचा व आजीआजोबांची भेटच सहासहामहिने होत नाही.तर दिनक्रम कसा येईल ..असो प्रत्येक युग हे नवीन जीवन व विचार घेऊन येतो .व त्याप्रमाणे सर्व चालत असते.पण याचा अर्थ असा नव्हे .. आपली संस्कार व संस्कृती चा ठेवा हा प्रत्येकाला जपलाच पाहिजे .. बिझी शेड्युल्ड मधुन ...

  काटकसर जीवनाची _______Shri________ काटकसर ..या शब्दातच काट्यावर चालणे किंवा मेहनत करताना सतत काटे टोचावे असाही होतो ..या शब्दाचा अर्थ चांगला आहे का वाईट काहीच कळत नाही पण सध्या या शब्दाचा अर्थ फक्त पैसा बचत हाच धरला जातो.व त्यावर अंमल ही केला जातो ...पण खरच एकच अर्थ असु शकतो ता या शब्दाचा..नाही काटकसर या वाक्याचे बरेच अर्थ निघतात.वेळेची काटकसर,खाण्याची काटकसर,पैशाची काटकसर .. सांगायचा मुद्दा हा आहे की, आपण जी काटकसर करतो ती खरच आपल्या सुखाची आहे.अर्थातच आहे असे काहीचे मत असते. बरेच लोक पैसा पाळुन असतात.. असे एेकण्यात येते..'पैसा पाळुन असतो"म्हणजे काय काय .. तो नुसता पाळायचाच का .. त्याचा वापर म्हणजे चांगल्या कामात वापर नाही का करायचा..*पैसा,वेळ, आयुष्य हे कुणासाठीही थांबत नसतो.ते सर्व फिरतच असते.. फक्त फरकच एेवढाच की ते जिथे विश्रांती घेतात तो थांबा आपण असतो.म्हणुन पोट मारून व जीव तोडुन काटकसर करण्याला काही अर्थच नाही.जी वस्तु तुमच्याच कामात येणार नाही त्या वस्तुची काटकसर कशाला करावी.. प्रत्येक व्यक्तीने मुक्तपणे जीवन जगले पाहिजे.आपल्या अवतीभोवती संकट ,किंवा आपले सहकार्...

भगवंतांचा अवतार व त्यासंबंदीत प्रश्न हे काही अंशी गूढ च असतात कधी सांगण्यात फरक तर माहीतीत बदल असू शकतो, भगवंतांचा जन्म व मृत्यू ही सर्व माया असती, ती न समजण्यासारखी आहे व फक्त त्या विषयाचा आनंद घेणे हाच जीवनामृत आहे. देवांचा जन्म होतो हे वेदांमध्ये उल्लेख असतो पण तो कसा जन्म घेतो हे प्रश्न गूढ आहे व अनंत जन्माचे चिंतन ही पुरेसे नाही. आपण फक्त जे वेदात व शास्त्रात दिले आहे. त्याचाच आधार घेऊ शकतो याव्यतिरिक्त दूसरे व्यक्तव्य व विधान आपण सांगावे हे उचित नाही व त्यास काही आपण पुरावा निशी सिध्द ही करू शकत नाही संपूर्ण विश्व व त्याची माहीती वेदपुराणात मिळते पण असे किती ब्रम्हांड देवात विराजमान असतात व त्याचा वेदांनाही त्याचा थांगपत्ता लागत नाही. *वेदांनाही नाही कळला, अंतपार, याचा कानडा राजा पंढरीचा* थोडक्यात सांगायचे तर आपण फक्त वेदपुराणानुसार देवाचे अवतार वर्णन करू शकतो पण तो कसा झाला हे अशक्य आहे, व हे एका जन्मात शक्यही नाही.देवाचे नाम घेयला पण अनंत जन्माचे पुण्य लागते, *ज्ञानदेवा ध्यानी रामकृष्ण मनी, अनंत जन्मोनी पुण्य होय.* ©®  श्रीधर कुलकर्णी

*श्रोता चे गुण व प्रकार* _________🔺________ *उत्तम* आणि *अधम* असे श्रोत्यांचे दोन प्रकार मानलेले आहेत. *चातक, हंस, शुक, मीन* इत्यादी उत्तम श्रोत्यांचे पुष्कळ भेद आहेत. *वृक, भूरूंड, वृष, उष्ट्र* इत्यादी अधम श्रोत्यांचे सुद्धा अनेक भेद सांगितले आहते. चातक ढगातून पाडणार्‍या पाण्याचीच जशी अपेक्षा करतो, त्याचप्रमाणे जो श्रोता सर्व काही सोडून देऊन फक्‍त श्रीकृष्णांसंबंधीच्या शास्त्रांचे श्रवण करण्याचे व्रत घेतो, त्याला चातक म्हटले आहे. हंस ज्याप्रमाणे पाणी मिसळलेल्या दुधातून शुद्ध तेवढे घेतो, त्याचप्रमाणे जो श्रोता अनेक गोष्टी ऐकून त्यातील सार तेवढे घेतो, त्याला हंस म्हणतात. ज्याप्रमाणे चांगल्या रीतीने शिक्षविला गेलेला पोपट आपल्या मधुर वाणीने शिक्षकाला तसेच येणार्‍या इतरांनासुद्धा प्रसन्न करतो, त्याचप्रमाणे जो श्रोता ऐकलेली कथा मधुर वाणीने आणि थोडक्या शब्दात दुसर्‍यांना ऐकवितो व त्यायोगे व्यास व इतर श्रोत्यांना आनंद देतो, त्याला *शुक* म्हणतात. जशी क्षीरसमुद्रातील मासोळी मौन धारण करून पापण्या न मिटता पाहात राहून दुग्धपान करते, त्याप्रमाणे जो श्रोता कथा ऐकताना डोळ्यांच्या पापण्याही न मिट...

नशीब आणि प्रारब्ध ______Shri______ पृथ्वीतलावर आपल्याला मनुष्यजन्म मिळाला हे आपलं *नशीब* आहे. तर त्या मनुष्य देहाचे आपल्याला सार्थक करता आले याला *प्रारब्ध* म्हणतात. नशीब आणि प्रारब्ध यात सर्रास लोक नशीब आणि प्रारब्ध हे एकच आहे असं मानतात. पण नशीब आपण घडवायचं असतं तर मनुष्यदेहात नशीब घडवण्यास आपल्याला आपलं प्रारब्ध मदत करत असतं, असं काही लोकांचं मत आहे. जन्माला आल्यापासून लोक नशिबाच्या फे-यात अडकतात. काही जण तर आपण या वेळेतच का जन्माला आलो असं म्हणत कपाळावर हात मारत बसतात. नशीब बदलावं यासाठी लोक आपलं कर्म (काम) बदलतात. पण नशीब हे सर्वस्वी प्रारब्धावर अवलंबून आहे, त्यामुळे धंदा-व्यवसाय किंवा काम बदललं की नशीब बदलेल याची हमी देता येणार नाही. या जगात नशिबाचे अनेक प्रकार आहेत. काही लोक आम्ही सदैव कमनशिबी आहोत असं म्हणत असतात. तर काही लोक आम्ही नशिबाला मानतं नाही. नशीब हा ज्याचा त्याचा मानण्या न मानण्याचा भाग असला तरीही त्याला प्रारब्धाशिवाय काही करता येत नाही. लोक म्हणतात, आम्ही जन्माला आलो, जगलो पण देहाचे सार्थक करता आले नाही. मग देहाचे सार्थक कसं करता येईल. यासाठी संतांनी विविध मार...

आजचे युग व प्रेमाची नाती ________Shri________ कधी वाटतं हे काय चालु आहे ..अवतीभोवती वातावरण कसे आहे..जिकडेतिकडे धावपळ ,गडबड नुसते घड्याळाचे चक्र फिरावे तसे सारखे पाय फिरत असतात..नाही कुठे थांबा तर नाही कुठे विश्रांती..नुसते पळायचे .. पळत पळत सुटायचे मागे काय राहिले आहे काय सुटले आहे कशाचीही काळजी नाही. फक्त पळायचं .जिंदगी ही एक चलती गाडी प्रमाणे सुटायचं..याला आजच्या युगातले जीवन म्हणायचे व मागील सुखाकडे दुर्लक्ष करायचे व वेळोवेळी भेटणाऱ्या सुखापासुन वंचित होयचे..याला आजच्या युगातले जीवन म्हणायचे का ?.. पळतापळता कुठेतरी धरपटडे जाते..नाहीतर कधीकधी रस्ता चुकले जाते.. विचार करण्यासाठीही वेळ मिळत नाही ..हेच का आजच्या युगातले जीवन म्हणायचे का ?.. आयुष्य जगावे असे त्यात मिळावे सगळे फळे ,कधी गोड कधी .कडु तर कधी आंबट तर कधी तिखट ..सर्व  रसाची चव चाखुन पुढे जावे.. जीवन हे एकदाच मिळते..क्षणाक्षणाला ते जगले पाहिजे..कसाही असेल क्षण तो आत्मसात केला पाहिजे..एका रस्त्यावर धावण्याच्या नादात आपण सुखाचे रस्ते सोडुन देतो ..इकडेतिकडे न बघती सुसाट पळत सुटतो.प्रेम,नाती,सुख शांती, हे रस्ते विसरून फ...

                    देहाची काळजी                    ------Shri------- मला आज एक ओळखीचे गृहस्थ भेटले .सहजच गप्पा चालु होते व बोलताबोलता सहज ते म्हणालो माझे दोन दात बसवायचेा विचार आहे .पण डाॅक्टर खर्च खुप सांगत आहेत.मी म्हणालो"_किती सांगत आहेत..ते म्हणाले "_ डाॅक्टर जवळपास दोन्ही दाताचे मिळुन सोळा हजार रूपये खर्च येईल.. माझ्याकडे सध्या बसवायची परिस्थिती नाही . मी म्हणालो  " काय त्रास होत आहे का .. तो म्हणाला की .. जाम दुखतय काही खाताना ..थंड गरम काहीच लागु देत नाही .. सध्या पातळ पदार्थ खाऊनच भागवत आहे... _तेव्हा मला अचानक एक वाक्य आठवलं की हा देह आपल्याला देवाने फुकट दिला आहे त्याला काहीच किंमत नाही लावली_ मी त्याला म्हणालो .. जर दोन दाताचे सोळा हजार तर बत्तीस दाताचे किती होतील पण देवाने ते फुकट दिले आहे तरीही त्याचे आपण नाव घेत नाही व आभार मानीत नाही असे का .. हे तर फक्त दाताचा हिशोब बाकी अवयवाचा तर लांबच .. कितीही पैसा दिला तरी हा देह मिळत नाही. एखाद्याचे हाड तुटले व बसावयाला ह...

पाऊस :- माझा मित्र ..माझा सखा ___________________________ पाऊस .. जसे मनात प्रेमाची छायी भरते तसे आभाळाने भरून जातो .. एक एक थेंबात साठलेल्या  प्रेमाचा  हृदयात स्पर्श होतो तो पाऊस..चेहऱ्यावर सुखाचा शिडकावा करून शांतीचा आनंद देणारा पाऊस.. नात्यामध्ये बहर देणारा पाऊस..भिजताना प्रेमरूपी आपल्यावर वर्षा करणारा पाऊस..पाऊस हा मित्र माझा ...येतो जेव्हा भरून वाटे.. त्याच्या सानिध्यात जग विसरून जावे..त्याच्यासोबत चहाचा घोट घेताना.. पाऊस त्याच गोडवा ओते.. शांत सर्व परिसर वाटे..तुझी माझी त्यात काहुर वाढे..आस्वाद घेताना गरमभजीचा ..तुझा स्पर्श त्यात जाणवे..गरम भजी असुनही ती मला थंड वाटे..सहवास जणु तुझा जन्मोजन्मीचा..प्रत्येक जन्मात सखा तु माझा सोबतीचा...तुझे येणे मज जीवन पुर्ण होई.. थेंबाचा स्पर्श होताच सर्व काही विसरून जाई..मी आणि तु नात्यात बंधिले..साक्षात देवानेच ते  नाते गाेंदले..अष्ट महिन्याचा विरह आठ जन्मीचा लागे..मृगावर केव्हा येशील धावुन त्याची वाट मी पाहे..आज डोळे उघडताच तुझे दर्शन झाले .. वाट तु माझीच पाहात होतास असे वाटु लागले..किती काळजी रे तुला आपल्या नात्याची ..पण हल्...

🙏 नमस्काराचा महिमा 🙏 …………………………… दररोज सकाळ - संध्याकाळ माता -पिता आणि गुरूजनांना नमस्कार केला पाहिजे, नमस्काराचा अपार महिमा आहे, *"अभिवादनशिलस्य नित्यं वृध्दोपसेविन :।"* *"।चत्वारी तस्य वर्ध्दन्ते आयुर्विद्यायशोबलम।।"* जो दररोज वडिलधार्याची सेवा करतो, त्यांना नमस्कार करतो आणि त्यांच्या शिकवणीनुसार वर्तन करतो त्याचे आयुष्य,विद्या, यश, आणि बळ चारही वाढते, एक सुंदर कथा सांगतो … …मृकंडु नावाचे ॠषी होते, त्यांचे पुत्र होते मार्कंडेय, ते बालपणापासुन पित्याच्या संस्कारानुसार माता-पिता, गुरूजन आणी संत-महात्म्यांना नमस्कार करीत असत.  एकदा एक सिध्द महात्मा त्यांच्याकडे आले, पिता बालक मार्कंडेय: "बाळ!या महाराजांना प्रणाम कर."बालक मार्कंडेयाने वाकून चरणस्पर्श केला आणि सिध्दपुरूषाची चरणरज मस्तकाला लावली, महात्मा त्या बालकाकडे एकटक पाहात राहिले, जणुकाही त्याच्या भावी जीवनावर दृष्टिपात करीत आहे! मृकंडु ॠषी ने विचारले :महाराज अशा प्रकारे एकटक काय पाहात आहात? "बालक तर सुंदर आहे;परंतु आयुष्य खूपच की आहे," एवढे बोलून त्या सिध्दपुरूषाने पुन्हा विषा...

*चांगली झोप आणि उशी यांचा घनिष्ठ संबंध आहे.* उशी गळा आणि डोक्याला आधार देते तसेच पाठीचा मणकाही ताठ ठेवते.जर तुम्ही पोटावर झोपत असाल तर मऊ उशीचा वापर करा.जर एका कुशीवर झोपत असाल तर मध्यम नरम उशीची निवड करा.जर तुम्ही सरळ पाठीवर झोपत असाल तर उशी थोडी कडक असावी. योग्य आहार-झोपण्यापूर्वी जास्त जेवण करू नये.जास्त जेवल्यास शरीराचे तापमान वाढते आणि झोपही येत नाही.याचा अर्थ असा नव्हे की,तुम्ही कमी जेवण करावे.रात्रीच्या जेवणानंतर केळी खाणे चांगले राहील.केळीत ट्रिपटोफोन नावाचे अँमिनो अँसिड आढळून येते.हे आम्ल शरीरात सेरोटोनिन हार्मोनच्या उत्सर्जनासाठी सहाय्यभूत आहे.ते मेंदू आणि शरीर शांत करते.चहा-कॉफीचे सेवनही कमी करावे. सप्लिमेंट्स घ्यावे-कॅल्शियम आणि मॅग्नेशियमचे योग्य प्रमाणात सेवन केल्यास झोपेची समस्या दूर होते.मॅग्नेशियम नैसर्गिक झोप आणणारे मिनरल मानले जाते.यामुळे तणाव कमी होण्यासही मदत मिळते.स्नायू आणि मेंदूचा तणावही कमी होतो.कॅल्शियमच्या कमतरतेमुळेसुद्धा झोपेची समस्या उद्भवते.दूध,ओट्स आणि अंजीरचे सेवन करावे. प्रकाश कमी ठेवावा-रात्रीच्या वेळी तीव्र प्रकाश असल्यास झोप येत नाही.खरे तर कमी...

* सुख म्हणजे नक्की काय? * *सुखाची नक्की व्याख्या काय?* वाढत राहण म्हणजे सुख का झिजत राहण म्हणजे सुख? का दुसऱ्यांसाठी झिजत झिजत वाढत राहण्यात खरं सुख?? सुखाचा खरा शोध लागलाय का कुणाला? का सर्वानी लावालीएत आपली जगणीच पणाला.. मनाच्या एका कोपऱ्यात साठत ते सुख… का आकाशाच्या पोकळीत लपत ते सुख… काळाची बंधन झुगारण म्हणजे सुख… का एखाद्या बंधानात जगण म्हणजे सुख… चेहऱ्यावर पसरणार हसू म्हणजे सुख… का आनंदाने ओलावानाऱ्या पापण्यात खरं सुख.. किती प्रकार या सुखाचे.. प्रत्येकाची आपली वेगळी व्याख्या.. कोणाला जिंकण्यात सुख मिळत तर कोणाला हरण्यात…. कोणाला काही मिळवण्यात सुख मिळत तर कोणाला कोणामध्ये तरी हरवण्यात … प्रत्येकासाठी सुखाची एक वेगळी ओळख आहे.. म्हटलं आज या सुखाचा चेहरा जरा चाचपून बघावा… नेहमीच रडत असतो आपण कोसळणाऱ्या दुखासाठी.. आज जरा सुखाचा पाऊसहि शोधून पहावा… पण एक मात्र खरं…जसं ढग जेवढा काळा तेवढी त्याची किनार सुंदर दिसते, तसच खूप दुखानंतर आलेला एखादा आनंदाचा क्षण पण खूप काही देऊन जातो… ते आनंदाचे छोटे छोटे क्षण अनुभवण्यात … ते जपण्यात आणि कुरवाळण्यात खरं सुख आहे…हे...

मैत्री :- एक अतुट नाते .. -----------shri----------- आज निवांत बसलो होतो.तेवढ्यात एक फोन आला . समोरून एक व्यक्ती बोलत होता. मला म्हणाला ..नमस्कार मी अमुक बोलतोय. मी आपल्या फेसबुकवर चा मित्र आहे.आपली ए वर्षापुर्वी फेसबुकवर मैत्री झाली.पण आपल्याला भेटायची इच्छा होती.म्हणलं आज फोन करावाच ... म्हणुन फोन केला व त्या व्यक्ती ने भेटायची इच्छा जाहीर केली..सुरूवातीला मला वाटलं काहीतरी फसवणुक असेल  म्हणुन मी टाळाटाळ केली .पण त्याने दोनतीन वेळा फोन केला मग म्हणलं भेटुन बघावं व त्याला भेटायला बोलावलं .दुसऱ्या दिवशी तो आला.चांगला पदाधिकारी होता व उच्च पदनास्थ होता .मी ओळखले नाही पण त्याने ओळखले व मला म्हणाला नमस्कार मला तुम्हाला भेटायची इच्छा होती.ती आज पुर्ण झाली.मी त्याचे निरिक्षण केले तो खुपच मोठा व्यक्ती वाटत होता.. मी त्याला म्हणालो की, सर तुम्ही मोठे वाटत आहात व मी एक साधा माणुस मग मला भेटायची इच्छा का झाली.त्यावर तो म्हणाला .."कुणी छोटे नसते वा मोठे .. मैत्रीत सर्व सारखेच असतात.तुमची मैत्री मला खुप आवडली .. तुमचे संदर्भ व लेख मी आवडीने वाचतो.खरतरं मी नाही तुम्ही मोठे आहात." त्...

   आधी वंदावे गुरू.. --------------------------- आपल्या जीवनात गुरूचे महत्व म्हणजे या देहाला जसे प्राणाचे .. साधना,भक्ती,जी कर्मे असतात.ते गुरू शिवाय पुर्ण होत नाही..कितीही ज्ञानी ,पंडित जरी असला तरी त्याचे सर्व व्यर्थ ज्ञान  आहे.गुरू हा आपल्या साधनेतील अहंकार दुर करतो.त्यांनी वाट दाखवलेले रस्त्यावर चालत राहील्यास तो मोक्षापर्यत घेऊन जातो. कितीही अडचणी जरी आले तरी गुरूचा वरदहस्त हा जखमेवरील मलमाप्रमाणे वाटतो व साधनेत अजुन दृढता येते म्हणुन म्हणतात.. *गुरुविण कोण दाखविल वाट* *आयुष्याचा पथ हा दुर्गम, अवघड डोंगर-घाट* म्हणुन साधना करताना गुरू करून जर केली तर ती लवकर फलद्रुप होते . शिष्यानेही गुरू हा सर्वोपरी समजुन पुजा करावी . गुरूचा हात जर डोक्यावर असेल तर ईश्वराचा कोपसुध्दा शिष्याला लागत नाही ..देव जर कोपला तर गुरू वाचवितो पण गुरू जर कोपला तर या समस्त ब्रह्मांडी सुध्दा तुम्हाला कोणी वाचवु शकत नाही.गुरूचा शब्द ,वचन,राग हे सर्व मुक्तीचे दारे असतात.शिष्याने फक्त त्याला धरावे व त्यादारापर्यत चालावे .   संत शिरोमणी तुलसीदास सुंदर शब्दात सांगतात :- *गुर बिनु भवनिध...

   भस्म ………… ‘भ’ म्हणजे ‘भर्त्सनम्’ (नाश होणे) आणि ‘स्म’ म्हणजे ‘स्मरणम्’ (स्मरण करणे) थोडक्यात ज्यामुळे आमची पापे नाश पावतात आणि आम्हाला ईश्वराचे स्मरण होते, ते भस्म ! भस्मातील ‘भ’ म्हणजे सगळ्या पापांची निंदा करण्याचे द्योतक आहे, तर ‘स्म’ यातून शिवाच्या स्मरणाची आठवण होते. नुसती लाकूड व कुठलीही वस्तू जाळल्यावर जी राख उरते, तिला ‘भस्म’ म्हणत नाहीत, तर देवाची पूजा म्हणून यज्ञात आहुती दिलेले तूप, समिधा, इतर वनस्पती इत्यादी सर्व जाळल्यावर जे अवशेष रहातात, *त्यालाच ‘भस्म’ म्हणतात.* भस्म लावणे, याचा सांकेतिक अर्थ म्हणजे ‘दुष्कृत्यांचा नाश होणे’ आणि ‘ईश्वराची आळवणी करणे’ होय. भस्म आपल्याला ‘हे शरीर नश्वर आहे आणि एक दिवस त्याचीही राख होणार आहे; म्हणून आपण देहाची आसक्ती बाळगता कामा नये’, याची आठवण करून देते भस्माचा टिळा शिवभक्तीचे प्रतीक होय. भस्म हे विशेषकरून शिवाशी संबंधित आहे; कारण भगवान शिव सर्वांगाला भस्म लावतो. शिवभक्त आपल्या भालप्रदेशावर भस्माने त्रिपुंड्राकृती काढतात. कधी कधी लाल रंगाचा टिळाही या त्रिपुंड्राच्या मध्यभागी काढतात. तो टिळा शिवभक्तीचे प्रतीक मानला जातो. ज...